تاریخ تولد: 1305 شـمـسـى
تاریخ وفات: 21 شهريور 1379
زندگی نامه: یاد خوبان - آیة اللّه میرزا علی احمدی میانجی سید غلامعباس طاهرزاده کادر علمی پژوهشکده تحقیقات اسلامی منبع: پایگاه اطلاع رسانی طوبی مقدمه درد امـروز جـامـعـه بـشری ، نبود امکانات و فقر و تنگدستی نیست ، بلکه عمده نگرانی و دلهره صاحبان تفکر و عقلای هر ملت کمبود معنویت و اخلاق و فرهنگ سالم و آسمانی است . بـشـر امـروز بـا ایـنـکـه سالهاست بر فضا و سیّارات مسخر شده و بر پیشرفته ترین تـکـنـولوژی هـا و سـیـسـتـم هـای رایـانـه ای فـائق آمـده ، هـنـوز در بهره مندی از سرچشمه زلال مـعـنـویـت نـاتـوان اسـت و از پـهـلو گـرفـتـن کـشـتـی انـسـانـیـت در ساحل باورهای فطری و الهی خویش خوف دارد. انـسـان روزگـار مـا بـا ابـزارهـای پـیـشـرفـتـه و پیچیده ، قادر است اوج کهکشانها و عمق اقیانوسها را رصد کند، ولی در میان امواج متراکم فساد اجتماعی و ظلمت برخاسته از کردار و رفتار لاابالی گری و بی دینی ، خویشتن خویش را گم کرده و همچون غریقی ناتوان حیران و سرگردان است . در ایـن ظـلمـت آبـاد کـه مـدعـیـان هـدایـت انـسـان ، وی را در مـیـان گـرد و غـبـار کـویـر جـهـل و نـفـاق و فقر و بیداد، سرگردان کرده اند، تشخیص آب از سرداب و راه از بیراهه بـسـیـار دشـوار شـده اسـت . ایـن تـشـخـیص و بازشناسی میسور نمی باشد مگر با بهره گیری از تجربیات و هدایت رهبران دینی و الهی . هم اکنون که در عصر غیبت امام معصوم (ع )، دست ما از دامن پربرکت و نگاه پر مهر و حضور روح انـگیز آن حجت خدا کوتاه است ، تماس با چه کسانی می تواند ما را میهمان کلاس علم و تهذیب ایشان نموده و از زلال کوثر آن رهبران الهی سیراب سازد؟ مسلما، هر که آنان را بهتر شناخته و در دریای علم و معرفت آنان شنا کرده و گوهر دریای عـلم و حـکمت را به کف آورده ، می تواند راهنمای گمشدگان وادی حیرت شود و پرچم هدایت بشر و الگوی دیگران بودن را برافروزد. عـالمـان ربـانـی و انـدیـشـمندان خودساخته که رنگی از عصمت و پاکی در رفتار دارند و نـوری از عـرفـان و الهـام در انـدیـشـه ، قـلبـی سرشار از عشق در سینه ، این نگاهبانان ((فـرهـنـگ وحـی )) و چـلچـراغـان بیدار نیمه شبهای زندگی ، همان استوانه های سعادت و میزان معرفت عشق اند و شکوه مرجعیت ؛ ابوذران امامت اند و الگوهای قیام . در مـیـان ایـن هـدایـت یـافتگان وارسته ، مرحوم آیة اللّه میرزا علی احمدی میانجی از جایگاه بـلنـدی بـرخـوردار است . زندگی پرافتخار این آیت دین و سرباز اسلام ، آینه روشنی اسـت از تـلاش و فـداکـاری و اخـلاص در عـمل ، نسل جوان جامعه اسلامی حق دارد و باید با لاله های گلستان معرفت آشنا شود و ماه مجلس را بشناسد و در کنار مفسر نور بنشیند و به تماشای ساحل صحیفه برخیزد تا آب را از سراب باز شناسد. زندگی نامه و دوران تحصیل در چـهـارمـیـن روز از مـاه مـحـرم سـال ۱۳۴۵ قـمـری مـطـابـق با ۱۳۰۵ شمسی در روستای پـورسخلو (در چهارفرسخی شهر میانه ) در یک خانواده روحانی فرزند پسری به دنیا آمد که او را علی نام نهادند. پـدرش حـجة الاسلام ملا حسینعلی ، از علمای با سابقه منطقه و پرورش یافته در خانواده ای روحـانـی بـود. وی عـلاوه بـر کـار کـشـاورزی و زراعـت بـه تـبـلیغ و ارشاد مردم نیز اشتغال داشت . ایشان در خدمت به مردم و گره گشایی از مشکلات محرومان و رسیدگی به وضع آنان در منطقه ، مشهور و چهره ای خدوم به شمار می رفت . عـلی ، کـتـاب هـای فـارسی متداول (گلستان ، نصاب الصّبیان ، ابواب الجنان ، ق ) به تحصیل در علوم حوزوی روی آورد. در هـمـیـن دوران بود که به میانه رفت و دروس حوزه را نزد مرحوم آیة اللّه شیخ ابومحمد حـجـّتی تلمذ کرد و ادبیّات ، حاشیه ، معالم و قوانین ، را به خوبی فرا گرفت و کتاب شـریـف شـرح لمـعـه را در مـحضر ایشان و حاج شیخ لطفعلی زنوزی میانجی و شیخ مهدی جـدیدی خواند. سپس به توصیه استادش آیة اللّه زنوزی ، به تبریز رفت و در محضر مرحوم علامه طباطبایی (ره ) رحل شاگردی پهن کرده و مدتی از محضر ایشان بهره برد. بـا مـهـاجـرت عـلامـه طـبـاطـبـایی (ره ) به قم ، معظّم له نیز پس از مدتی به قم آمد و در مـدرسـه دارالشـفـاء ساکن شد و سطوح عالی را نزد حضرات اساتیدی همچون مرحوم حاج سـیـد حـسین قاضی ، علامه سیّد محمدحسین طباطبایی ، شیخ موسی عبّاسی زنجانی و شیخ اسـحـاق آسـتارایی فرا گرفت و پس از آن به طور مرتب در پای دروس فقه آیات عظام بـروجـردی ، مـحـقـق دامـاد، گـلپـایـگـانـی و مـیـرزا رضـی تـبـریـزی ، و درس خـارج اصـول آیـة اللّه حـاج مـیـرزا احـمد کافی الملکی و درس فلسفه و تفسیر علامه طباطبایی شـرکـت مـی کـرد و بـنـیـه عـلمـی خـویـش را اسـتـوار سـاخـت . او هـم زمـان بـا تحصیل ، به تدریس دروس حوزوی در سطوح مختلف ، تبلیغ دین و تاءلیف کتاب پرداخت و بـه خـوبـی از عـهـده آن هـا بـرآمـد و هـم بـا دوسـتـان خـویـش ، جـلسـات بـحـث دربـاره مـسـائل فـقـهـی ، حـدیـثـی ، کـلامـی ، تـفـسـیـری و تـاریـخـی تـشـکـیـل داد کـه ایـن جـلسـات ، بـیـش از پـنـجـاه سـال بـه طول انجامید. ایـن طـلبـه جوان ، کوشا و متعهد، همواره در ایام تعطیلی حوزه علمیه قم به زادگاه خویش شـهـرسـتـان مـیانه می رفت ودر ارشاد مردم آن شهر و دستگیری از فقرا و مستمندان تلاش بسیار می کرد. ایـشـان بـا تـلاش فـراوان و بـا اسـتمداد از اهل بیت ، علوم رایج در حوزه های علمیه را به بـهـتـریـن نـحـو فرا گرفت و به مقام اجتهاد رسید و مطالعات تخصصی خود را در زمینه اقتصاد و نیز مکاتیب اهل بیت سامان داد. سـپـس بـا تـاءسـیـس انـجـمـن دینی و فرهنگی دین و دانش ، صندوق قرض الحسنه مهدیّه ، تشکیل جلسات تفسیر قرآن و برگزاری جلسات دینی ، تلاش می کرد به وظایف دینی و اجـتـمـاعـی خـود در این زمینه بهتر و بیشتر آیت اللّه میرزا علی احمدی میانجی در قم همواره اقـامـه جـمـاعـت مـی کرد و پس از نماز مغرب و عشاء در مسجد خویش به پاسخ گویی به مـسـائل دیـنی و سخن رانی می پرداخت و مسجدش ، کانون اجتماع جوانان مشتاق و مردم متدّین بود. همگام با انقلاب اسلامی آیة اللّه احمدی میانجی در جریان تاءسیس جامعه مدرّسین حوزه علمیه قم ، سهم به سزایی داشت و نام امضای وی در زیر تمام اعلامیّه های جامعه مدرّسین بر ضد رژیم ستم شاهی به چشم می خورد. ایـشـان در راه پـیـش بـرد اهـداف انـقـلاب اسـلامی ملت ایران و مبارزات روحانیت شیعه به رهـبـری مـرجع عالیقدر امام خمینی (ره ) و به منظور ابلاغ بیانیه ها و پیام های امام خمینی (ره ) و مـراجـع تقلید، بارها به آذربایجان و مخصوصا شهر میانه و اطراف آن مسافرت می کرد و مردم منطقه را به وظایف دینی خود آشنا می ساخت . پـس از پـیـروزی انقلاب اسلامی هم ، همواره به دفاع از کیان نظام پرداخته و بارها به نمایندگی از امام خمینی (ره ) به شهرهای منطقه آذربایجان و استان های مختلف سفر کرد و در رفع مشکلات آنان و منطقه نقش اساسی ایفا کرد. در فـتـنـه هـای پس از انقلاب اسلامی ، مانند فتنه حزب خلق مسلمان ، فتنه منافقین و بنی صـدر و... با درایت کامل به روشن گری های مداوم پرداخت و در دفاع از رهبری امام خمینی (ره ) و ولایـت فـقـیـه لحظه ای درنگ نکرد. در جنگ تحمیلی ، همچون سربازی فداکار خود بـه جـبـهـه هـای جـنـگ مـی رفـت و در کـنار رزمندگان قرار می گرفت و فرزند برومندش (جـعـفـر) را در کـربـلای ۵ خـالصانه تقدیم کاروان شهیدان انقلاب اسلامی کرد. این مرد الهـی در تشییع جنازه فرزند شهیدش مقداری از راه را حضور داشت ، ولی در میانه راه به خانه بازگشت . وقتی علت این کار را پرسیدند. اظهار داشت : چیزی را که در راه خدا دادم نمی خواهم دنبالش راه بیفتم ! آیة اللّه احمدی میانجی در دو نوبت از سوی مردم استان آذربایجان غربی و یک مرتبه هم از سـوی مـردم اسـتـان آذربـایـجـان شـرقـی ، بـه نـمایندگی مجلس این عالم ربانی که تـالیـفـاتـی در زمینه اقتصاد اسلامی داشت ، پس از پیروزی انقلاب اسلامی از سوی امام خـمـیـنـی (ره ) بـه عـضـویـت شـورای عـالی اقتصاد درآمد و در آنجا منشاء اثرات فراوانی گردید. آثار و تالیفات مرحوم احمدی میانجی در طول عمر با برکت خویش آثار با ارزشی از خود به جای گذاشت که مهمترین آنها به قرار زیر هستند: ۱. مکاتیب الرسول (۳ ج )؛ ۲. مکاتیب الامام الرضا(ع )؛ ۳. تعلیق و تصحیح و استدراک بر ((معادن الحکمة فی مکاتیب الائمه )) نوشته علم الهدی فیض کاشانی (۲ ج )؛ ۴. مواقف الشیعه (۳ ج )؛ ۵. التبرک بآثار النبی و الصحابه ؛ ۶. السجود علی الارض ؛ ۷. الاسیر فی الاسلام ؛ ۸. مالکیّت خصوصی زمین یا اصول مالکیّت ؛ ۹. اطلاعات و تحقیقات در اسلام ؛ ۱۰. تعلیقه و پاورقی بر ((شیعه در اسلام ))، نوشته علامه طباطبایی ؛ ۱۱. تعلیقه و حاشیه بر ((المواعظ العددیّه ))؛ ۱۲. خمس در اسلام . گفتنی است مقالات متفاوتی از معظّم له در مجلات مختلف نظیر نور علم به چاپ رسیده است . آثار در دست چاپ ۱. تقریرات درس فقه ؛ ۲. تقریرات درس اصول ؛ ۳. شـرکـت در تـاءلیـف کـتـاب ((احـادیـث العـتـرة عـن طـرق اهل السنه ))؛ ۴. مکاتیب الائمّه (ع ). جـلسـات اخـلاقی آیت اللّه احمدی در قم محفل انس علاقمندان بویژه جوانان دانشجو و طلبه بـود. از آنـجا که توصیه های اخلاقی معظم له از عمق جان و از سر اخلاص بیان می شد، در مـخـاطبین نیز تاثیر فراوان داشت و همیشه در مسجد ایشان با اینکه از نظر فضا کوچک بـود، پـذیـرای طلاب جوان و دانشجویان زیادی بود. بخصوص روضه های آن مرحوم در مـصـائب اهـل بـیـت (ع ) که چنان سوزناک اداء می شد که ناخودآگاه اشک هر شنونده ای به هـمـراه اشـک گـوینده ، از چشمها جاری می شود. به عنوان نمونه چند مورد از توصیه های اخلاقی آن پارسای زنده یاد را از نظر می گذرانیم : آثار وضعی گناه گـنـاه آثـار وضـعـی دارد حـتی بعد از توبه نیز آن آثار در روح انسان باقی می ماند و بـرای هـمـیـن نـیـز... در آیات قرآن بعد از کلمه ((توبوا)) توبه کنید، کلمه ((اصلحوا)) اصـلاح کـنـیـد آمـده اسـت ؛ یعنی صرف توبه کافی نیست . بعد از آن باید با جدیت به اصـلاح روح پـرداخـت تـا آثـار وضـعـی گـنـاه از جـان و دل زدوده شود. مناجات با خداوند از خـدا حـاجـت خـواسـتـن ، خـودش تـوفـیـق اسـت . در دعـا هـسـت کـه ، ((امـا الرّاحـل الیـک قـریـب المـسـافة )). منظور از راحل این است که خدایا، کسی که می خواهد به سـوی تـو بیاید، قریب المسافة است . من به ذهنم آمده که شاید قریب المسافة این باشد که عبد هر قدر هم دور باشد، اگر بخواهد برگردد، فاصله نزدیک است ؛ فقط یک دفعه بگوید: خدایا، نفهمیدم ؛ غلط کردم ! آزمون الهی امـتحان ((خوشی )) خیلی مشکل است . من خیال می کنم از هزار، یک نفر از عهده امتحانش بیرون مـی آیـد! خـدا پـول بـدهـد، مـقـام بـدهـد، صـحـت بـدن بـدهـد، وسـایـل و امـکـانات بدهد، آدم خودش را گم نکند. چند نفر می توانند از عهده امتحان بیرون بیایند؟! آداب دعا مـا بـایـد از فـضـل خـدا بـخواهیم ، دیگر بقیه کارها به دست خدا است . بگوییم خدایا می دانی که من احتیاج دارم به فلان عطیّه شما. مـرحـوم عـلامـه طـبـاطـبـایـی مـی فـرمـایـد: آداب دعـا ایـن اسـت کـه از فضل خدا بخواهی و در راه و خصوصیات آن دخالت نکنی . آشنایی با شرح حال بزرگان وقـتـی آدم شـرح حـال بـزرگـان و وارسـتگان را می خواند، فایده اش این است که احساس کمبود می کند. مقامات آن ها را می بیند و آن وقت می فهمد چقدر از نظر معنوی کمبود دارد. آیت اللّه بـهـاءالدیـنـی مـی فـرمـودنـد: اگـر کـسـی ((وصـل )) را درک نکند، نمی فهمد معنای ((فصل )) چیست و چرا علی (ع ) در دعای کمیل می فرماید: توان فراق تو را ندارم . و سرانجام ... سـرانـجـام آن فـقـیـه بـزرگـوار، پـس از گـذران عـمری پر برکت ، در روز دوشنبه ۲۱ شهریور ۱۳۷۹ (دوازدهم جمادی الثانی ۱۴۲۱) بدرود زندگی گفت و پس از تشییع با شـکـوه توسط مردم قدرشناس قم در روز سه شنبه و ادای نماز توسط آیة اللّه العظمی سـیـّد مـوسی شبیری زنجانی بر پیکر پاکش در حرم مطهّر حضرت فاطمه معصومه (س ) به خاک سپرده شد و مراسم بزرگداشت مقام علمی و عملی اش تا مدّت ها در قم و شهرهای اسـتـان آذربـایـجان شرقی ادامه یافت و پیام های متعدّد تسلیت از سوی مقام معظم رهبری و مـراجـع عـظـام تـقـلیـد و شـخصیّت ها و نهادها و ارگان ها در سوگ فقدان وی صادر شد و رحلتش موجی از غم و اندوه در دل های همگان بر جای نهاد. مـقـام مـعـظـم رهـبـری در بـخـشـی از بـیـانـیـه خـود بـه مـنـاسـبـت ارتحال این عالم وارسته فرمودند: ایـشـان در شـمـار عـالمـان و بـرگـزیـدگـانـی بـودنـد کـه عـلم را بـا عـمـل و تـقـوا را بـا جـهاد و فقاهت را با تبلیغ دین و برجستگی رتبه دانش و تحقیق را با کـمـال فـروتـنـی و زهـد و کـم توقعی در هم آمیخته و در عرصه دین و معنویت همچون میدان حضور و نشاط انقلابی ، از پیشروان و گوی سبقت ربودگان بودند. آزمونِ شهادت فرزند، همچون دیگر محنت های دوران مبارزه علمی و جهاد سیاسی ، بر صبر و صـفـا و وارستگی این مرد بزرگ افزوده و اسوه ای برای فضلای جوان و شاگردان و ارادتمندان ایشان پدید آورده بود. مرحوم آیت اللّه احمدی میانجی در بخشی از وصیت نامه خود مرقوم فرمودند: شـمـا را بـه تـقـوا و پـرهـیـز از گـنـاه شـدیـدا تـوصـیـه مـی کـنـم . روابـط خـود را با اهـل بـیـت (ع ) روز بـه روز زیـادتـر کـنـیـد. هـمـواره تـوسـل داشـتـه بـاشید، ولو با خواندن زیارت جامعه یا امین اللّه یا زیارت عاشورا، با آنان درد دل کنید و به در خانه غیر آنان نروید، با امام زمان (عج ) همیشه رابطه برقرار کنید. منابع : ۱. خاطرات فقیه اخلاقی حضرت آیة اللّه احمدی میانجی ، عبدالرحیم اباذری . ۲. اسوه پارسایان ، صادق حسن زاده . ۳. روزنامه جمهوری اسلامی ، کیهان ، علوم حدیث و... .
آثار: آثار و تالیفات مرحوم احمدی میانجی در طول عمر با برکت خویش آثار با ارزشی از خود به جای گذاشت که مهمترین آنها به قرار زیر هستند: ۱. مکاتیب الرسول (۳ ج )؛ ۲. مکاتیب الامام الرضا(ع )؛ ۳. تعلیق و تصحیح و استدراک بر ((معادن الحکمة فی مکاتیب الائمه )) نوشته علم الهدی فیض کاشانی (۲ ج )؛ ۴. مواقف الشیعه (۳ ج )؛ ۵. التبرک بآثار النبی و الصحابه ؛ ۶. السجود علی الارض ؛ ۷. الاسیر فی الاسلام ؛ ۸. مالکیّت خصوصی زمین یا اصول مالکیّت ؛ ۹. اطلاعات و تحقیقات در اسلام ؛ ۱۰. تعلیقه و پاورقی بر ((شیعه در اسلام ))، نوشته علامه طباطبایی ؛ ۱۱. تعلیقه و حاشیه بر ((المواعظ العددیّه ))؛ ۱۲. خمس در اسلام . گفتنی است مقالات متفاوتی از معظّم له در مجلات مختلف نظیر نور علم به چاپ رسیده است . آثار در دست چاپ ۱. تقریرات درس فقه ؛ ۲. تقریرات درس اصول ؛ ۳. شـرکـت در تـاءلیـف کـتـاب ((احـادیـث العـتـرة عـن طـرق اهل السنه ))؛ ۴. مکاتیب الائمّه (ع ).
ملیت: ایرانی